Η Ιερά Μονή Κουδουμά, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης, τον Δήμο Γόρτυνας και τον Οργανισμό Έρευνας, Καινοτομίας και Πολιτισμού LOOX, φιλοξένησε από τις 22 έως τις 29 Αυγούστου 2024 το βιωματικό εργαστήριο Οικο-Θεολογίας και Πολιτισμού, υπό τον τίτλο /‘φυ.sis/. Πρόκειται για μια καινοτόμο πρωτοβουλία, η οποία αναδεικνύει την ενίσχυση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης μέσα από τα κείμενα της Βίβλου, την παράδοση του χριστιανικού πολιτισμού και την σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Στο βιωματικό αυτό εργαστήριο, το οποίο φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Πνευματικής Κληρονομιάς & Ορθοδόξου Πολιτισμού Αστερουσίων στην Ιερά Μονή Κουδουμά, διεξήχθη σειρά δράσεων, εκδηλώσεων και διαλέξεων, οι οποίες συνέδεσαν τη θεολογία με τη σύγχρονη οικολογική σκέψη, προωθώντας ένα πρότυπο βιώσιμης αποκεντρωτικής ανάπτυξης, πνευματικής αναζήτησης και καλλιτεχνικής έκφρασης.
Οι εργασίες ξεκίνησαν στις 23 Αυγούστου με την έκθεσης φωτογραφίας «Χαῖρε Ἀστερουσίων Πολιτεία» / Behold the land of Asterousia, κατά την οποία ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κουδουμά, Αρχιμανδρίτης Μακάριος, καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και τόνισε τη σημασία τής Οικοθεολογίας στην κατανόηση της σχέσης μεταξύ ανθρώπου, σύμπαντος και Δημιουργού. Στη συνέχεια, ο λαογράφος κ. Γεώργιος Σταματάκης, με το ιδιαίτερο αφηγηματικό του ύφος, ξενάγησε τους επισκέπτες «Στα σπίτια των γονέων μας: Το ευτελές και ασήμαντο στη διαμόρφωση της πολιτιστικής ταυτότητας των Αστερουσίων». Τις επόμενες ημέρες, ακολούθησε πλήθος διαλέξεων από ακαδημαϊκούς, θεολόγους, εικαστικούς, περιβαλλοντολόγους, μουσικούς και καλλιτέχνες, οι οποίοι ανέλυσαν τη θεολογική διάσταση της φροντίδας για το περιβάλλον, όπως αυτή αποτυπώνεται στα κείμενα της Βίβλου και τη ζωή σύγχρονων Πατέρων, και τη σύνδεσή τους με την οικολογική ευαισθητοποίηση, ενώ παράλληλα οι καθηγητές μουσικής κ. Ευστάθιος Μακρής, κ. Ανδρέας Γιακουμάκης και κ. Χριστίνα Καλλιαρίδου ανέδειξαν τον ρόλος της εκκλησιαστικής μουσικής στη σύγχρονη λατρευτική ζωή και στην καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης, προβάλλοντας τη σύνδεση της μουσικής με τη φύση και την οικολογία.
Αξιοσημείωτη ήταν η συμβολή του καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, κ. Σωτηρίου Δεσπότη, ο οποίος με την εκτενή του γνώση και τη βαθιά θεολογική του σκέψη προσέφερε μια μοναδική προσέγγιση στη σύνδεση μεταξύ της Βίβλου και της σύγχρονης οικολογικής συνείδησης. Στις εισηγήσεις του, ο κ. Δεσπότης εστίασε στη βιβλική θεώρηση της Δημιουργίας και την ευθύνη του ανθρώπου ως φύλακα και κηδεμόνα της γης. Ανέλυσε το πώς οι Γραφές μπορούν να αποτελέσουν οδηγό για την περιβαλλοντική δράση, τονίζοντας ότι η οικολογία και η θεολογία δεν είναι δύο ξεχωριστά πεδία, αλλά άρρηκτα συνδεδεμένα, με τη φροντίδα για τη φύση να αποτελεί ουσιαστική έκφραση τής χριστιανικής πίστης. Ο λόγος του κ. Δεσπότη συνέβαλε ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός θεολογικού πλαισίου, το οποίο ενθάρρυνε τους συμμετέχοντες να αναλάβουν δράση για την προστασία του περιβάλλοντος, ενσωματώνοντας τις βιβλικές αξίες στην καθημερινή ζωή, την κοινωνική τους δραστηριότητα και το καλλιτεχνικό τους έργο. Παράλληλα, μέσω των βιωματικών δραστηριοτήτων και των καλλιτεχνικών εργαστηρίων ζωγραφικής, κεραμικής και αρχιτεκτονικής, τα οποία υποστήριξαν οι κα. Ολυμπιάδα Κελαϊδή, κα. Ευαγγελία Κελαϊδή και κα. Φρόσω Ποιμενίδου, οι συμμετέχοντες εξερεύνησαν την εφαρμογή των βιβλικών αρχών στην καθημερινή ζωή και την καλλιτεχνική έκφραση, ενώ, αξίζει να σημειωθεί πως οι φοιτητές της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών, χρησιμοποιώντας χώμα και ξύλα, κατασκεύασαν πήλινες κατασκευές και χειροποίητες φωλιές για τα μικρά ζώα του μοναστηριού. Η πρωτοβουλία αυτή όχι μόνο ενίσχυσε τη βιοποικιλότητα της περιοχής, αλλά έδωσε στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να εφαρμόσουν μέσα σε ένα μοναδικό σε ομορφιά και ησυχία φυσικό και λατρευτικό περιβάλλον στην πράξη τις θεολογικές αρχές της φροντίδας για την Κτίση, εκπληρώνοντας έτσι τον ρόλο τους ως διαχειριστές της γης και φροντιστές των ζώων, όπως περιγράφεται στη Γένεση.
