Είναι γνωστό σε όλους ότι το ιστορικό υπόβαθρο του Ακαθίστου Ύμνου βρίσκεται στις αρχές του 7^ου αι., όταν η Κωνσταντινούπολη σώθηκε με την επέμβαση της Θεοτόκου από τις επιθέσεις των Αβάρων. Το θεολογικό υπόβαθρο όμως και μάλιστα της πρώτης στάσης των Χαιρετισμών βρίσκεται στον Ευαγγελισμό της Παναγίας: την κλήση της από τον αρχάγγελο Γαβριήλ να γίνει η μητέρα του Θεού ως ανθρώπου. Και τον Ευαγγελισμό τονίζουν όλοι οι οίκοι της πρώτης στάσης. Ο πρώτος μάλιστα οίκος δείχνει πολύ καθαρά το νόημα των Χαιρετισμών: Άγγελος πρωτοστάτης, δηλαδή ο αρχάγγελος Γαβριήλ, στάλθηκε από τον Ουρανό, από τον Τριαδικό Θεό, να πει στη Θεοτόκο το Χαίρε. Η φράση αυτή αποτελεί το κλειδί θα λέγαμε για την κατανόηση όλων των Χαιρετισμών, όπως και μας διαμορφώνει συγκεκριμένη συμπεριφορά απέναντι στον Θεό μας.

1. Το Χαίρε προς την Θεοτόκο δεν το εφεύρε ανθρώπινος νους. Μπορεί τους Χαιρετισμούς να τους έγραψε ανθρώπινο χέρι (δεν έχει σημασία αν ήταν του Πατριάρχη Σεργίου, του ποιητή Γεωργίου ή άλλου), αλλά εκείνος που τους δίδαξε ήταν άγγελος Κυρίου: ο Γαβριήλ απευθύνεται στην Παναγία κατά τον Ευαγγελισμό της με τα γνωστά λόγια: «Χαίρε Κεχαριτωμένη ο Κύριος μετά Σου».

2. Κι είναι χαρακτηριστικό ότι ο Γαβριήλ δεν ήταν απλός άγγελος.«Πρωτοστάτης» άγγελος, αρχάγγελος, στάλθηκε προκειμένου να μεταφέρει το μήνυμα στη Θεοτόκο, πράγμα που σημαίνει ότι λόγω της σπουδαιότητος του μηνύματος: του ερχομού του ίδιου του Θεού στον κόσμο,  έχουμε και σπουδαίο αγγελιοφόρο. Όπως συμβαίνει και με τα ανθρώπινα: όταν έχουμε σπουδαία και σημαντικά γεγονότα όχι απλός εκπρόσωπος του κράτους, αλλά ο ίδιος ο υπουργός ή ο πρωθυπουργός ή και ο Πρόεδρος ακόμη απευθύνεται με μήνυμα στον λαό, έτσι και εδώ. Η σπουδαιότητα λοιπόν του μηνύματος εξηγεί και την παρουσία του Πρωτοστάτη αγγέλου.

3. Μα τελικώς ούτε κι ο αρχάγγελος είναι ο «εφευρέτης» των Χαιρετισμών της Παναγίας. Γιατί δεν ήλθε από μόνος του ο Γαβριήλ. «Ουρανόθεν επέμφθη», που σημαίνει ότι ο ίδιος ο Θεός μας τον έστειλε να χαιρετίσει την Παναγία, συνεπώς ο χαιρετισμός σ’ Αυτήν είναι η στάση του Θεού έναντι της κόρης της Ναζαρέτ. Έτσι οι Χαιρετισμοί δεν είναι απλώς η έκφραση της αγάπης μας, ημών των πιστών, απέναντι στη Μάνα του Θεού μας, αλλά η συμμετοχή και η συστράτευσή μας στην κίνηση και την ενέργεια του Θεού και των Αγγέλων έναντι Αυτής. Με τους Χαιρετισμούς δηλαδή φανερώνουμε όχι μόνο ότι τιμούμε την Παναγία, αλλά και ότι πιστεύουμε στον Τριαδικό Θεό μας. Άνθρωπος που αρνείται το Χαίρε στην Παναγία γίνεται τελικώς θεομάχος.

4. Τι είλκυσε τον Θεό σε μία τέτοια στάση έναντι μίας μικρής κόρης; Ασφαλώς η πίστη της κι η υπακοή της σ’ Εκείνον, η αγνότητα της ζωής της, η μεγάλη της ταπείνωση. Όλη η ζωή της Παναγίας συνιστά έναν α ι  στο θέλημα του Θεού. «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα Σου». Ο ίδιος ο λόγος του Θεού ήδη από την Παλαιά Διαθήκη δεν αποκαλύπτει ότι ο Θεός επιβλέπει πάντοτε προς τον αγνό και υπάκουο στο θέλημά Του άνθρωπο; «Προς τίνα επιβλέψω αλλ’ ή επί τον ταπεινόν και ησύχιον, και ακούοντά μου τους λόγους και τρέμοντα αυτούς;» Όπου λοιπόν υπάρχει άνθρωπος που βρίσκεται σε ετοιμότητα αποδοχής του θελήματος του Θεού εν ταπεινώσει, βλέπει τον Θεό να τον σκέπει και να του προσφέρει πλούσια τη χάρη Του, κι ακόμη ο Παντοδύναμος να υπηρετεί και να χαιρετίζει το πλάσμα Του! Γιατί ο άνθρωπος αυτός Του προκαλεί την πιο μεγάλη χαρά.  Και τέτοιος άνθρωπος κατά μοναδικό τρόπο υπήρξε η πάναγνη κόρη της Ναζαρέτ, η ζωή της οποίας ήταν μία αδιάκοπη χαρά και ευαρέσκεια σ’ Εκείνον.

Χαιρετίζουμε λοιπόν την Παναγία μας με την αγαπημένη ακολουθία των Χαιρετισμών, ομολογώντας ταυτόχρονα και την πίστη μας στην Αγία Τριάδα.  Αλλά κατανοούμε ότι δεν φτάνει μόνο η δοξολογική διάθεσή μας απέναντί της κι απέναντι στον Θεό μας. Το σημαντικότερο είναι η ευθύνη που μας προκαλεί η ζωή της. Γιατί είμαστε κλημένοι κι εμείς να ζούμε με αντίστοιχο προς τον δικό της τρόπο ζωής, που θα πει να ζούμε με τέτοια καθαρότητα, πίστη και υπακοή στον Θεό, ώστε ανά πάσα στιγμή η παρουσία μας να αποτελεί πρόκληση χαράς για Εκείνον. Αλλά να χαίρεται ο Θεός για εμάς τι άλλο θα σημαίνει κατά το πρότυπο της Παναγίας μας από τη χάρη του «μορφωθήναι Χριστόν (και) εν ημίν;»

παπα Γιώργης Δορμπαράκης

Στη Μέλλουσα Κρίση, στα χέρια μας είναι να ελεηθούμε, αν δηλαδή ελεούμε ό,τι δεν έκανε ο πλούσιος της παραβολής (Λουκ. 16.19-31). «Ο εάν τις έκαστος ποιήση αγαθόν, τούτο κομιείται παρά του Κυρίου» (Εφ. 6.8). Άρα δεν αρκεί να επαναπαυόμαστε και να εφησυχάζουμε με το νανούρισμα «Δεν κάνω κακό σε κανένα». Ο πλούσιος δεν γράφει ότι έκανε κακό στον Λάζαρο, αλλά ότι δεν του έκανε καλό μα θέλεις μεγαλύτερο κακό από την ασπλαχνία; Το ίδιο και οι καταραμένοι του ευαγγελίου της Κρίσεως, που κατέληξαν «εις το πυρ το αιώνιον το ήτοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού». Δεν είχαν βλάψει κατά τον ανθρώπινο νόμο ήσαν εντάξει, όχι όμως και κατά τον θείο.

Συνεπώς η διδαχή περί δικαιοσύνης Θεού δεν αρκείται σε μια ουδέτερη θεώρηση και αντιμετώπιση, του τύπου «Δεν έκλεψα, δεν σκότωσα, ούτε απάτησα ούτε καταχράσθηκα ούτε καταπίεσα τους αδύνατους ούτε παρέσυρα άλλους στην αμαρτία. Θεέ μου δεν έβλαψα, μη με βλάψεις»!

Άλλωστε εκτός από τη σχέση με τον πλησίον υπάρχουν και οι σχέσεις με τον Θεό και οι σχέσεις με τον εαυτό μας. Τι γίνεται στο πεδίο της καρδιάς αναφορικά και με τις τρεις σχέσεις; Χάος. Δεν φτάνει άρα μια χονδροειδaής στάση «Δεν σκότωσα, δεν έκλεψα». Είδαμε ότι εγκαλείται με βαρύτατες κυρώσεις ποινών η παράλειψη καθήκοντος.

Να και εδώ η πνευματικότητα του Χριστιανισμού. Θα κριθούν όχι μόνο οι κακουργίες αλλά και οι ελλείψεις του καλού. Να η υπεροχή της θείας δικαιοσύνης έναντι της ανθρώπινης. Ο άσπλαγχνος λ.χ. σύμφωνα με τη δεύτερη δεν έχει πρόβλημα, δεν αντιμετωπίζει κατηγορία, ενώ κατά την πρώτη είναι για το «πυρ το αιώνιον», αφού όλοι είμαστε αδελφοί, μια οικογένεια· δεν πάει κάποιος να ευπραγεί «καθ’ ημέραν λαμπρώς», όταν οι άλλοι υποφέρουν.

Ας μην αυταπατηθεί κανείς και νομίσει ότι είναι εντάξει απέναντι στη θεία δικαιοσύνη, δικαιολογούμενος ότι δεν είναι πλούσιος. «Εδώκατέ μοι φαγείν» γράφει το Ευαγγέλιο της Κρίσεως. Δεν γράφει «μου δώσατε αυτοκίνητο» ή άλλα πολύτιμα. Κανείς δεν μπορεί να πει «Δεν έχω τι να δώσω». Δεν έχεις ρούχο; έχεις φαγητό. Δεν έχεις φαγητό; έχεις νερό. Δεν έχεις τίποτε υλικό; Έχεις πόδια και χρόνο για να επισκεφθείς τον φυλακισμένο ή τον ασθενή και να τον υπηρετήσεις. Έχεις γλώσσα να παρηγορήσεις τον θλιμμένο –όλα όσα γράφει το ευαγγέλιο της Κρίσεως, υλικά και πνευματικά βοηθήματα. Πεινά για αλήθεια και διψά ο κόσμος για πνεύμα, γυμνός αρετών και ιδεωδών, άρρωστος ψυχικά και φυλακισμένος στα πάθη του.

Κάποτε, στην απώτατη αρχαιότητα, ο Θεός κατέβηκε στο Σινά μέσα από ηχήσεις σαλπίγγων, μέσα από κεραυνούς, σεισμούς και λοιπά τρομακτικά φυσικά φαινόμενα, και ενεχείρισε στον Μωυσή και στους ανθρώπους τον Νόμο Του: Η πρώτη επίσημη γραπτή νομική επαφή Θεού – ανθρώπων.

Στο μέλλον, στη Β’ Παρουσία, ο Ύψιστος θα κατεβεί μέσα από τρομακτικά επίσης φαινόμενα, όπως τα περιγράφουν ο Δανιήλ (7.9-14) και ο απόστολος Πέτρος (Β’ Πέτρ. 3.10).

Θα έρθει να ζητήσει τον Νόμο, την εφαρμογή του. Δυο δε είναι οι κυριώτερες εντολές Του, όπως δίδαξε ο Ιησούς, η αγάπη προς τον Θεό και η αγάπη προς τον πλησίον. «Εν ταύταις ταις δυσίν εντολαίς όλος ο νόμος και οι προφήται κρέμανται» (Ματθ. 22.37-41). Στην Α’ Παρουσία Του ο Χριστός δεν ήρθε για να κρίνει, αλλά για να σώσει τον κόσμο, καθώς φανέρωσε ο Ίδιος (Ιω. 12.47). Θα έρθει όμως για δεύτερη φορά, τώρα «κρίναι ζώντας και νεκρούς», όπως ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως, και αυτή θα είναι και η τελευταία νομική επαφή Θεού – ανθρώπων.

Πώς είναι όμως δυνατό τούτο; Για τους καταδικασμένους έστω, το καταλαβαίνουμε. Θα παραδοθούν πια στην πλήρη κατοχή και επικράτεια των δαιμόνων, χωρίς καμιά ελπίδα επαφής πλέον με τη Θεότητα.

Οι δίκαιοι όμως; Ναι, και γι’ αυτούς θα είναι η Κρίση η τελευταία νομική επαφή με τον Θεό, γιατί στο εξής θα έχουν άλλη σχέση μαζί Του, σχέση αγαπητική, υιοθεσίας, χάριτος –το «δικαίω νόμος ου κείται» (Α’ Τιμ. 1.9) σε ολοκληρωτική έννοια.

«Το πυρ το αιώνιον» είναι «ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού», όχι για τους ανθρώπους, αλλά δυστυχώς αυτοί το επιζητούν και το προξενούν μόνοι τους. Μοιάζει με τα ναρκωτικά. Όταν ο εξαρτημένος, ο δούλος τους δεν πάρει στην ώρα του τη δόση του, γίνεται μανιακός, τα σπάζει όλα.

Πριν από λίγα χρόνια χτύπησε άγρια την πόρτα ενός ερημητηρίου στο Άγιον ‘Ορος κάποιος νέος. Του άνοιξαν. Ήταν βουτηγμένος στα αίματα. Ήταν καλοκαίρι, δεν είχε μανίκια και τα δυό του χέρια ήσαν χαραγμένα με επάλληλες εντομές που αιμορραγούσαν!

Σε έξαλλη κατάσταση, με τα μάτια έξω, χειρονομώντας και φωνάζοντας ζητούσε φάρμακα ναρκωτικά, έστω ηρεμιστικά.

Οι πατέρες, σπάραξε η καρδιά τους. Βρήκαν και του έδωσαν ενάμισυ φιαλίδιο αντιβηχικό, που περιείχε κωδεΐνη. Το ρούφηξε απνευστί αυτοστιγμή. Ζήτησε και άλλα, λέγοντας ότι η δόση του ισοδυναμούσε με δέκα φιαλίδια και οι οδηγίες του φαρμάκου συνιστούσαν να μην υπερβαίνεται η ημερήσια δόση, τρία κουτάλια…

Σπάραξε η καρδιά τους. Η έλλειψη του αφιονιού τον είχε αφηνιάσει. Είχε γίνει ο δαιμονιζόμενος του κατά Μάρκον, ο «κράζων και κατακόπτων εαυτόν» περιφερόμενος στα όρη (5.5).

Αυτή είναι η Κόλαση: το άλγος του καταπληγωμένου σώματος, και πολύ περισσότερο ο αφόρητος βασανισμός των παθών. Τη δημιουργεί μόνος του ο άνθρωπος.

Νομίζουμε ότι στην αιωνιότητα η ψυχή, αποδεσμευμένη μάλιστα από τη γεώδη ύλη, θα έχει στον μέγιστο βαθμό τις αρετές (των ουρανοπολιτών της Βασιλείας) ή τις κακίες (των υποτελών των σκοτεινών δυνάμεων). Για παράδειγμα, το σώμα έχει όρια δυνατοτήτων της αμαρτίας: Θα γαστριμαργήσει ή θα πορνεύσει όσο αντέχει. Ενώ η ψυχή χωρισμένη πια από το σώμα θ’ αναπτύσσει τις κακίες στο έπακρο και θα τυραννείται από φλογερά πάθη ανικανοποίητα, σαν από έλλειψη της «ουσίας» στην νιοστή δύναμη. Ο διάβολος προσφέρει στον άνθρωπο πρόσκαιρη μικρή, βραχύβια ηδονή και μετά σκλαβώνει παντοτινά, είναι αδυσώπητος. Ο άνθρωπος λοιπόν, ελεύθερα προκαλεί εκβιαστικά τη θεία δικαιοσύνη.

Ας φοβηθούμε λοιπόν εκείνο το παγκοσμιώτατο, φοβερώτατο δικαστικό βήμα. Ας φοβηθούμε εκείνο το ακροτελεύτιο της σύνολης Βίβλου, την προαναγγελία του Κυρίου Ιησού «ναι, έρχομαι ταχύ» (Αποκ. 22.20). Και ας ευχηθούμε και ας προσευχηθούμε και ας αγωνισθούμε. Ας «βάλουμε αρχή» έστω από τώρα, ώστε η θεία δικαιοσύνη να μας κατατάξει «εκ δεξιών» «συν πάσι τοις αγίοις», ν’ ακούσουμε από τον Χριστό πασίχαροι «Δεύτε οι ευλογημένοι του Πατρός μου κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου (Ματθ. 25.34). Αμήν!

Ιερομόναχος Ιουστίνος

Ερώτηση του ίδιου προς τον ίδιο το μεγάλο Γέροντα:

Σε παρακαλώ, Πάτερ, πες μου πως αποκτά κάποιος την ταπεινοφροσύνη ή την τέλεια προσευχή; Και τι να κάνει κανείς για να αποφύγει το ρεμβασμό; Επίσης πες μου αν είναι συμφέρον να διαβάζω Πατέρες.

Απόκριση

Την απόκτηση της ταπεινοφροσύνης, αδελφέ, τη δίδαξε ο Κύριος λέγοντας: «Μάθετε από μένα ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά και θα βρείτε ανάπαυση στις ψυχές σας», [Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν] (Ματθ. 11, 29).

Αν λοιπόν θέλεις να αποκτήσεις «τέλεια ανάπαυση», μάθε τι υπέμεινε ο Κύριος και υπόμεινε και συ το ίδιο. Κόψε σε όλα το θέλημά σου, διότι ο ίδιος είπε: «Κατέβηκα από τον ουρανό για να κάνω το θέλημα του επουράνιου Πατέρα μου και όχι το δικό μου» [Καταβέβηκα ἐκ τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν, ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με] (Ιωάν. 6, 38).

Αυτή είναι η τέλεια ταπεινοφροσύνη, το να βαστάς ύβρεις και εξευτελισμούς και όλα όσα έπαθε ο Διδάσκαλος μας ο  ̓Ιησούς.

Προσευχή δε τέλεια είναι το να μιλάς στο Θεό χωρίς ρεμβασμούς, το να συγκεντρώνεις συγχρόνως όλους τους λογισμούς και τις αισθήσεις, απερίσπαστα. Και εκείνο που οδηγεί τον άνθρωπο σ’ αυτή την κατάσταση είναι το να πεθάνει για κάθε άνθρωπο και για τον κόσμο και για όλα όσα υπάρχουν σ ̓ αυτόν.

Τίποτε δε περισσότερο δεν έχεις χρέος να λες στο Θεό στην προσευχή σου, παρά μόνο τούτο: «Απάλλαξε με από τον πονηρό. Ας γίνει το θέλημά σου σε μένα» [Ρύσαι με από του πονηρού. Γενηθήτω το θέλημα σου εν εμοί]. Και να θεωρείς ότι νοερώς παρίστασαι μπροστά στο Θεό και ομιλείς προς Αυτόν.

Τότε βέβαια αξιολογείται και θεωρείται η προσευχή αληθινή προσευχή, όταν είναι απερίσπαστη από ρεμβασμούς και όταν παρατηρεί ο προσευχόμενος ότι ευφραίνεται ο νους του φωτιζόμενος εν Κυρίω. Αλλά το σημείο που δείχνει πως τον άγγιξε ο Κύριος είναι το ότι δεν ταράσσεται, έστω και αν όλος ο κόσμος τον πειράξει.

Αυτός που προσεύχεται με τελειότητα είναι εκείνος που είναι νεκρός για τον κόσμο και για την ανάπαυση που χαρίζει σ’ αυτόν η ικανοποίηση της φιλαυτίας του. Και αν επιμελείται να κάνει άριστα το έργο του για το Θεό, αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ρεμβασμός, αλλά ζήλος και σπουδή, κατά το θέλημα του Θεού.

Και φυσικά είναι συμφέρον να διαβάζεις τους βίους των Πατέρων, διότι έτσι θα φωτιστεί ο νους σου με τη Χάρη του Κυρίου.

πηγή Βαρσανουφίου και Ιωάννου. Κείμενα διακριτικά και ησυχαστικά. (Ερωταποκρίσεις).
Τόμος Α΄ (1-218), Τόμος Β΄ (219-533), εκδ. 1996. Τόμος Γ΄ (534-841) εκδ. 1997.
Εκδόσεις Ετοιμασία, Ιεράς Μονής Προδρόμου, Καρέας.

8 Ιουλίου 1822, ξημέρωμα Κυριακής: Η Γερόντισσα Πελαγία η Τηνία αναπαύεται στο κελί της, στο Μοναστήρι της Κυρίας των Αγγέλων στο Κεχροβούνι. Στον ύπνο της βλέπει μεγαλόπρεπη γυναίκα, λουσμένη με φως να της λέει ότι δεν αντέχει άλλο να είναι θαμμένη και να της υποδεικνύει το σημείο (χωράφι του Δοξαρά) και τον άνθρωπο (Σταματέλλο Καγκάδη) που θα πρέπει να συναντήσει για να ξεκινήσει άμεσα η αποκάλυψή της.

9 Ιουλίου 1822: Τρομαγμένη και αναστατωμένη ξυπνάει και κατευθύνεται προς την Καθέδρα του Μοναστηριού όπου η Θεία Λειτουργία έχει ξεκινήσει. Παραμένει σκεπτική και δεν αναφέρει τίποτα για το όνειρο, πιστεύοντας ότι θα δοθεί και δεύτερο σημάδι αν είναι γραφτό.

16 Ιουλίου 1822: Ξημερώνει πάλι Κυριακή. Το ίδιο όνειρο, με τα ίδια λόγια επανέρχεται. Η μοναχή και πάλι δεν αναφέρει το όνειρο.

23 Ιουλίου 1822: Στο όνειρο που επαναλαμβάνεται για τρίτη συνεχόμενη Κυριακή. Η άγνωστη επισκέπτρια σε πιο αυστηρό τόνο, της υπαγορεύει να ξεκινήσει άμεσα τις εργασίες για την εύρεση της εικόνας και τη δημιουργία του ναού της. Η Πελαγία τρομαγμένη την ρωτάει ποια είναι. Ξυπνάει, το κελί της είναι πλημμυρισμένο με φως και εξακολουθεί να βλέπει τη μορφή της και ακούει το “Ευαγγελίζου γη χαράν μεγάλη”. Οι καμπάνες για τον Όρθρο του Μοναστηριού χτυπάνε και οι αμφιβολίες της έχουν διαλυθεί. Μετά τη Θεία Λειτουργία συναντάει την Ηγουμένη της μονής, Μελανθία και της εξιστορεί τα όσα έχουν συμβεί. Με τη σύμφωνη γνώμη της, κατευθύνεται προς το χωριό Καρυά για να συναντήσει τον Σταματέλλο Καγκάδη (επίτροπο της Μονής), ο οποίος ακουει με έκπληξη και χαρά τα γεγονότα και μαζί τα ανέφερουν στον Επίσκοπο Τήνου Γαβριήλ.
Ο Γαβριήλ χτύπαει τις καμπάνες και συγκέντρωνει τον τηνιακό λαό στον Μητροπολιτικό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, όπου συγκινημένος ιστορεί τα οράματα της Πελαγίας και καλεί του Τήνιους να ξεκινήσουν τις έρευνες. Οι αντιδράσεις είναι ενθουσιώδεις και οι ανασκαφές ξεκινούν άμεσα.

2 Σεπτεμβρίου 1822: Οι εντατικές έρευνες συνεχίζονται και αποκαλύπτεται τμήμα αρχαίου τείχους. Όλοι πιστεύουν ότι η αποκάλυψη της εικόνας είναι κοντά. Διαψεύδονται όμως και συνεχίζουν απογοητευμένοι. Ο αρχικός ενθουσιασμός έχει μετατραπεί σε δυσπιστία και οι κάτοικοι αρχίζουν ο ένας μετά τον άλλο να εγκαταλείπουν και να επιστρέφουν στις εργασίες τους με τελευταίο τον Σταματέλλο Καγκάδη. Λίγο καιρό μετά η πανούκλα εμφανίζεται στην Τήνο και απλώνεται από τη Χώρα μέχρι τον Πάνορμο που μετράνε αρκετά θύματα. Η ασθένεια φτάνει και στην οικογένεια του Καγκάδη ο οποίος παρακαλεί τον Επίσκοπο Γαβριήλ να ξεκινήσουν πάλι τις ανασκαφές.

25 Νοεμβρίου 1822: Οι έρευνες ξεκινούν και πάλι, με βάρδιες. Οι κάτοικοι κάθε χωριού εργάζονται μία ορισμένη ημέρα και κάθε Δευτέρα αναλαμβάνουν οι κάτοικοι της Χώρας. Οι έρευνες παραμένουν άκαρπες και ο Γαβριήλ αποφασίζει να εκτελέσει την επιθυμία και να κτίσει το Ναό.

1 Ιανουαρίου 1823: Μετά τη Λειτουργία έχει οριστεί Αγιασμός και τελετή κατά την οποία ο Μητροπολίτης θα τοποθετήσει συμβολικά το θεμέλιο λίθο του Ναού. Φτάνοντας στο χωράφι διαπιστώνουν ότι δεν έχουν προβλέψει νερό για τον Αγιασμό. Ένα παιδί παρατηρεί ότι το μέχρι πρόσφατα ξεροπήγαδο είναι γεμάτο, γεγονός που θεωρείται προοίμιο του θαύματος της ευρέσεως της Αγίας Εικόνας της Παναγίας. Ο Ναός που θα χτιστεί θα ονομαστεί Ζωοδόχος Πηγή. Με τη συμβολή όλων των ντόπιων που βοηθούν στην ανέγερση και με τις οικονομικές ενισχύσεις, ο Ναός ολοκληρώνεται χωρίς όμως η εικόνα να έχει βρεθεί. Οι έρευνες συνεχίζονται.

30 Ιανουαρίου 1823: Γιορτή των Τριών Ιεραρχών. Μετά τη Θεία Λειτουργία είναι η σειρά των κατοίκων του Φαλατάδου να συνεχίσουν το έργο των ανασκαφών. Κατά τη διάρκεια τους, η αξίνα του Μανώλη Μάτσα (ή Σπανού) χτυπάει ένα κομμάτι ξύλου. Του κινεί την περιέργεια, το καθαρίζει και αντικρίζει τη μορφή της Θεοτόκου. Μετά τους πανηγυρισμούς η γύρω περιοχή ψάχνεται εξονυχιστικά και το άλλο μισό της εικόνας με τη μορφή του Αγγέλου αποκαλύπτεται. Ενώνουν τα κομμάτια και ταιριάζουν. Είναι η εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, η εικόνα της Παναγίας Τήνου!
Όλο το νησί πανηγυρίζει, οι καμπάνες χτυπούν και το νέο διαδίδεται ταχύτατα. Η εικόνα εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα. Οι κάτοικοι ξεκινούν από τα χωριά για τη Χώρα. Έχει νυχτώσει όμως και με τα φαναράκια βρίσκουν το δρόμο τους (το έθιμο με τα Φαναράκια πραγματοποιείται κάθε χρόνο αυτή τη μέρα). Η 30η Ιανουαρίου από τότε θα είναι ορόσημο για την Τήνο και την Ορθοδοξία.

2 Φεβρουαρίου 1823: Την ημέρα της Υπαπαντής του Χριστού πραγματοποιείται η πρώτη Θεία Λειτουργία στο Ναό της Ευρέσεως με τη συμμετοχή 30.000 πιστών που κατακλύζουν το Ναό και τους γύρω χώρους.

11 Σεπτεμβρίου 1970: Η Γερόντισσα  που έζησε μέχρι το 1834 ανακηρύσσεται επισήμως Αγία.

Πηγή Η ιστορία της Εύρεσης της Εικόνας της Παναγίας Τήνου βασίζεται στο βιβλίο του Μητροπολίτη Φθιώτιδας Νικολάου “Η Παναγία της Τήνου”, Γραφικές Τέχνες “Μέλισσα”, Αθήνα 2007